Презентован сборник отцовских наставлений

24 октября в Агинской краевой библиотеке имени Ц.Жамцарано прошла презентация книги ветерана педагогического труда Цыремжит Батоевой «Абын һургаал – алтан, эжын һургаал — эрдэни» (Наказ отца – золото, наказ матери – драгоценность»).

В этой книге, выпущенной специалистами Агинской краевой библиотеки имени Ц.Жамцарано, собраны отцовские наставления, заветы, испокон веков передаваемые из поколения в поколение.  Это наказы или жизненные правила, которые помогают подрастающему поколению в будущем не сойти с пути истинного, не уронить своей чести и быть достойными членами общества. Объем издания небольшой, всего 55 страниц, формат А-5, но оно ценно тем, что в нем систематизирован опыт народного воспитания. Такой воспитательный опыт, педагогические сведения собирала учительница бурятского языка на протяжении нескольких десятков лет и успешно применяла на своих уроках, мероприятиях, посвященных народным традициям, обычаям.

Автор книги Цыремжит Жамсарановна Батоева – учитель начальных классов и бурятского языка и литературы с многолетним стажем, Отличник народного образования РСФСР, знаток родного языка и народных традиций, на протяжении 6 лет была председателем жюри традиционного окружного конкурса «Баян даа, түрэлхи хэлэмнай!».

Это уже третья книга Цыремжит Батоевой. В 2022 году увидели свет две ее книги: «Ухаан бодолой угалза», в ней опубликованы загадки — подлинная сокровищница народной мудрости; «Аглаг дайда шэмэглэhэн адуу малнай» — энциклопедия о пяти видах домашних животных.

Знаменательно, что презентация данной книги состоялась в этом году – в Год учителя и наставника. Ведь плоды труда учителя видны не сразу. Они проявятся, когда ребенок повзрослеет. Также и с книгой «Абын һургаал – алтан, эжын һургаал — эрдэни»: сколько бы лет не прошло, книга останется бесценным источником знаний, формирующим наши традиции, образ мышления, повышающим культуру и личностное развитие.

Дарима Базарова,
главный библиотекарь отдела информационного и сервисного обеспечения
Агинской краевой библиотеки им.Ц.Жамцарано

Октябриин 24-дэ Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ Агын хизаарай номой санда «Абын hургаал – алтан, эжын hургаал – эрдэни» гэhэн согсолборитой танилсуулга болоо.

Энэ хадаа хэмжээгээр ехэ бэшэшье hаа, арадай хүмүүжүүлгын дүй дүршэлтэй, зан заршамуудтай танилсуулhан, гүн удхатай ном болоо.

Авторынь – Ага тосхондо ажаhуудаг РСФСР-эй арадай гэгээрэлэй эрхим, багшын ажалай ветеран, бодонгууд угай Цыремжит Батоева. Цыремжит Жамсарановна ходол буряад хэлэеэ хүгжөөхэ, ёhо заншалаа дэлгэрүүлхэ зорилготой ябадаг хүн. Жэшээнь, Буряад хэлэнэй hарын хэмжээндэ номой сангай эмхидхэдэг «Баян даа, түрэлхи хэлэмнай!» гэhэн заншалта мүрысөөнэй жюрин түрүүлэгшэ хэдэн жэлэй туршада ябаа. Ц.Ж.Батоева олон жэлэй туршада үрэ ехэтэйгээр багшалhан гэжэ мэдээжэ. Эхин шатын классуудай, удаань буряад хэлэнэй багшаар хүдэлхэ соогоо хэшээлнүүдтээ хэрэглэhэн материалнуудаа согсолжо ябаhан байна. Тэдэ суглуулhан дэбтэрнүүдынь, мүнөө болоходо, номуудайнь эхэ бэшэгүүд болонхой.

Түрүүшын хоёр номынь 2022 ондо «нара хараа». «Ухаан бодолой угалзанууд» гэhэн таабаринуудай ном бултанда хэрэгтэй ном болоо. Таабари таалга хадаа юумэндэ анхаралаа хандуулжа, үнгэ дүрсыень, шанар шэнжыень зүбөөр тодорхойлжо hуралгада нүлөөлдэг ха юм. Үхибүүдые зүб мүрөөр hургаха, хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ таабаринууд угаа ехэ аша туhатай.

«Аглаг дайда шэмэглэhэн адуу малнай» гэhэн номынь сэгнэшэгүй хоморой, бүдүүн зондо, ургажа ябаа үхибүүдтэшье хэрэгтэй – хэнэйшье нюдэн дороо табяад, мэнэ-мэнэ үзэжэ байхаар ёhо заншалай уута баялиг болоhон. Эндэ мал ажалай нюусанууд тайлбарилагдаа. Жэнхэни буряад баян үгэтэй энэ ном уншаhан хүн буряад хэлэеэ лаб баяжуулха, түрэл арадайнгаа түүхээр, ажаhуудалаар мэдэсэеэ заатагүй үргэдхэхэ.

Эдэ номууд «Алтаргана-2020» нааданай номой мүрысөөндэ хабаадажа, «Ухаан бодолой угалзанууд» лауреадай нэрэ зэргэдэ хүртэhэн гээшэ.

Харин «Абын hургаал – алтан, эжын hургаал – эрдэни» гэhэн ном соо элинсэгүүдэймнай һургаал заабари, ёһо гурим, ажалай ба ажаһуудалай шэнжэ тэмдэгүүд суглуулагдаа. Энэ хадаа багшын хэдэн арбаад жэлэй ажалай дүн мүн лэ даа.

Жэшээнь, хүнэй урдаhаа шанаагаа бү тулагты, арбан хургаараа hалаабшалаад бү hуугты, хургаа бү ёдогонуулагты, гараа хармаандаа хээд бү зогсогты, наhатай зоной, али гэбэл, ламанарай харгыень хүндэлэн гаража ябабал, тогтоод, урдуураа гаргагты гэхэ мэтэ hургаал заабаринууд ороо. Ном соо ороhон угсаата арадаймнай hургаал заабаринууд 48 багахан булэгүүдтэ хубаагаатай.

Эдэ олон hургаал заабари согсолхын тула нилээд ехэ эрдэм мэдэсэ хэрэгтэй гэжэ ойлгохоор. Цыремжит Жамсарановна буряад арадай уг гарбал, арадай ёhо заншал, аман зохёол, уран зохёол тон hайн мэдэдэг габьяата багша. Багшын ажалай дүн тур зуура харагдашадаггүй ха юм. Хожомынь, магад, хэдэн арбаад жэлэй үнгэрhэн хойно, «багшамнай тиихэдэ тон зүб хэлэдэг, заадаг байгаа» гэжэ шабинарынь сэгнэн, баяр баясхалан хүргэн байдаг.

Тэрээн шэнги үе сагай үнгэрхэ бүри Цыремжит Батоевагай номуудай улам сэнтэй болохонь лабтай.

Дарима Базарова,
Ц. Жамцараногой нэр. Агын хизаарай номой сангай
мэдээсэлэй таhагай ахамад библиотекарь